Historia Instytutu

Początki akademickiego kształcenia bibliotekarzy w Kielcach sięgają roku akademickiego 1970/1971. Wtedy to w ramach zajęć fakultatywnych zorganizowano zajęcia z bibliotekarstwa, mając na uwadze przygotowanie części studentów filologii polskiej ówczesnej Wyższej Szkoły Nauczycielskiej do pracy w bibliotekach szkolnych, pedagogicznych i innych placówkach oświatowo-wychowawczych. Pierwszym kierownikiem powstałego wówczas Zakładu Bibliotekoznawstwa został doc. dr hab. Zbigniew Góralski, a zajęcia (szczególnie praktyczne) prowadzili w większości pracownicy Biblioteki Głównej Wyższej Szkoły Nauczycielskiej. Pierwszych 29 absolwentów filologii polskiej ze specjalnością bibliotekoznawstwo opuściło mury Uczelni w czerwcu 1974 roku, a następnych 49 w roku 1975.

Studia z zakresu bibliotekoznawstwa jako samodzielny kierunek zostały uruchomione w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Kielcach w roku akademickim 1975/1976. Przez pierwsze szesnaście lat prowadzone były przez Zakład Bibliotekoznawstwa wchodzący  w skład Instytutu Filologii Polskiej, Instytutu Historii i bardzo krótko, Instytutu Pedagogiki i Psychologii.

Rok 1991 był dla Zakładu Bibliotekoznawstwa czasem reorganizacji. Dzięki ówczesnemu dyrektorowi prof. dr. hab. Mieczysławowi Adamczykowi Zakład przekształcono w Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowo-Technicznej. Ośmiu samodzielnych pracowników naukowych zatrudnionych w Instytucie pozwoliło uruchomić samodzielne studia na poziomie magisterskim.

instytut
Budynek przy ulicy Leśnej 16 przed remontem

Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowo-Technicznej, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pracodawców, często zmieniał specjalności, w ramach których studenci mogli się kształcić. Do początku lat dziewięćdziesiątych dominowały takie specjalności, jak: biblioteki szkolne, biblioteki publiczne i oświatowe oraz informacja naukowa. W roku akademickim 1994/1995 wprowadzono specjalność prasoznawczą,  która cieszyła się ogromnym zainteresowaniem wśród studentów.

Dnia 20 listopada 1997 r., podczas posiedzenia Rady Wydziału Humanistycznego, ówczesna dyrektor Instytutu prof. dr hab. Urszula Jakubowska wystąpiła z wnioskiem w sprawie zmiany nazwy Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowo-Technicznej na Instytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa. Zamierzano bowiem kształcić studentów na dwóch specjalnościach: bibliotekoznawczej oraz dziennikarskiej. Z dniem 1 października 1998 roku rozpoczął się nowy etap w historii Instytutu.

Ważną datą był dzień 16 października 2009 roku, kiedy to rada naukowa Instytutu Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa, podjęła decyzję w sprawie powołania kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna. Przygotowanie i wdrożenie programu nowego kierunku wzięli na siebie ówczesny dyrektor Instytutu prof. Tomasz Mielczarek oraz prodziekan do spraw dydaktycznych i studenckich dr Tomasz Chrząstek. Od roku akademickiego 2010/2011 studenci Instytutu kształcili się więc na dwóch odrębnych kierunkach: Dziennikarstwo i komunikacja społeczna oraz Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo. Studia pierwszego i drugiego stopnia prowadzone były zarówno w systemie stacjonarnym, jak i niestacjonarnym.

Studenci kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna są przygotowywani do podjęcia pracy w placówkach związanych z szeroko rozumianym dziennikarstwem, public relations i reklamą, lokalnych i środowiskowych redakcjach gazet i czasopism, rozgłośniach radiowych, instytucjach prowadzących edukację medialną. W toku studiów na tym kierunku kładzie się nacisk na:

  • zapoznanie z problematyką współczesnych mediów w Polsce i na świecie;
  • zapoznanie ze współczesnymi systemami komunikowania masowego;
  • zapoznanie z prawnymi aspektami funkcjonowania mediów: prawo autorskie, prawo prasowe, etyka pracy dziennikarskiej;
  • zapoznanie z metodami badań prasoznawczych;
  • zapoznanie z różnymi technikami dziennikarskimi;
  • prowadzone są też zajęcia doskonalące sprawność językową;
  • zajęcia doskonalące komputerowe redagowanie tekstów przy użyciu oprogramowania DTP oraz laboratoria uczące technik montażu radiowego.

Dodatkowym atutem kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna jest wybór interesującej specjalności. W chwili obecnej studenci mają do wyboru trzy specjalności: Dziennikarstwo radiowe, Dziennikarstwo prasowe oraz Dziennikarstwo internetowe.

Celem kierunku studiów Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo, (ten mało rentowny kierunek został wygaszony) było nie tylko nadawanie uprawnień nauczycielskich, ale też wykształcenie pracowników bibliotek oraz ośrodków informacji orientujących się w problematyce nowych technologii i ich wykorzystania w działalności informacyjnej. Stąd duży nacisk kładziony był na:

  • wykształcenie umiejętności administrowania siecią komputerową;
  • nauczenie tworzenia dynamicznych witryn internetowych;
  • wykształcenie umiejętności projektowania elektronicznych baz danych i ich udostępniania w sieci Internet;
  • zapoznanie z różnymi rodzajami elektronicznych źródeł informacji oraz wykształcenie umiejętności tworzenia strategii wyszukiwawczych;
  • zapoznanie z nowoczesnymi programami bibliotecznymi;
  • zapoznanie z zasadami przygotowania dokumentów w programach DTP.

Studenci kształcący się na kierunku Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo do roku akademickiego 2013/2014 mogli wybrać jedną z trzech specjalności: Zarządzanie informacją, Biblioteki szkolne i publiczne oraz Biblioteka i nowe media w społeczności lokalnej.

Budynek przy ulicy Leśnej 16 po remoncie
Budynek przy ulicy Leśnej 16 po remoncie

W roku akademickim 2014/2015 uruchomiono nowy kierunek studiów Informacja w przestrzeni publicznej. Przygotowanie i wdrożenie programu nowego kierunku wzięły na siebie dr hab. prof. UJK Jolanta Dzieniakowska oraz dr Monika Olczak-Kardas przy wydatnym udziale pracowników dwóch Zakładów: Bibliologii i Informatologii oraz Historii Prasy i Książki. Nowy kierunek studiów przygotowuje do profesjonalnego gromadzenia, przetwarzania, przechowywania, analizowania, weryfikowania i udostępniania zasobów informacyjnych oraz efektywnego zarządzania nimi. Gwarantuje swobodne poruszanie się w wielomedialnym świecie informacji i przygotowuje pracowników informacji dla różnych sektorów życia publicznego: oświaty, nauki, kultury, gospodarki czy administracji. Studenci kierunku Informacja w przestrzeni publicznej mają zagwarantowane interesujące praktyki zawodowe. Obecnie są do wyboru dwie specjalności: Informacja w edukacji i kulturze oraz Terapia przez media.

W związku z uruchomieniem nowego kierunku studiów Informacja w przestrzeni publicznej, zmianie uległa też nazwa Instytutu. Zarządzeniem rektora Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach z dnia 22 grudnia 2014 roku, dotychczasowy Instytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa zmienił nazwę na Instytut Dziennikarstwa i Informacji.

W roku akademickim 2014/2015 uruchomiono nowy kierunek studiów Informacja w przestrzeni publicznej. Przygotowanie i wdrożenie programu nowego kierunku wzięły na siebie dr hab. prof. UJK Jolanta Dzieniakowska oraz dr Monika Olczak-Kardas przy wydatnym udziale pracowników dwóch Zakładów: Bibliologii i Informatologii oraz Historii Prasy i Książki. Nowy kierunek studiów przygotowuje do profesjonalnego gromadzenia, przetwarzania, przechowywania, analizowania, weryfikowania i udostępniania zasobów informacyjnych oraz efektywnego zarządzania nimi. Gwarantuje swobodne poruszanie się w wielomedialnym świecie informacji i przygotowuje pracowników informacji dla różnych sektorów życia publicznego: oświaty, nauki, kultury, gospodarki czy administracji. Studenci kierunku Informacja w przestrzeni publicznej mają zagwarantowane interesujące praktyki zawodowe. Obecnie są do wyboru dwie specjalności: Informacja w edukacji i kulturze oraz Terapia przez media.

W związku z uruchomieniem nowego kierunku studiów Informacja w przestrzeni publicznej, zmianie uległa też nazwa Instytutu. Zarządzeniem rektora Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach z dnia 22 grudnia 2014 roku, dotychczasowy Instytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa zmienił nazwę na Instytut Dziennikarstwa i Informacji.

W roku akademickim 2014/2015 Instytut Dziennikarstwa i Informacji kształcił studentów na trzech kierunkach: Dziennikarstwo i komunikacja społeczna (na pierwszym i drugim stopniu), Informacja w przestrzeni publicznej (pierwszy stopień) oraz ostatni rok na kierunku Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo (pierwszy stopień). W roku akademickim 2015/2016 kształcenie odbywa się tylko na kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna.

Po kilku latach przerwy uruchomione zostały w roku akademickim 2014/2015 studia podyplomowe z Informacji naukowej i bibliotekoznawstwa. Instytut przygotowany jest także do uruchomienia studiów podyplomowych z zakresu: Dziennikarstwo, Menadżer mediów i reklamy, Terapia przez media, E-publikacje, Broker informacji, Informacja w edukacji i kulturze, a ponadto dwóch kursów dokształcających: Kreatywne wykorzystanie książki oraz Bibliotekarstwo.

Obecni studenci mają do dyspozycji nowocześnie wyposażone aule, sale dydaktyczne oraz pracownie, mieszczące się w kampusie uczelnianym, co w znaczący sposób polepszyło warunki pracy dydaktycznej oraz naukowo-badawczej.

W Instytucie działa Studenckie Koło Naukowe Bibliologów, które powstało w 1977 roku. Przez 13 lat obowiązki jego opiekuna naukowego pełnił dr Czesław Erber. Po nim  funkcję tę sprawowali: mgr Jolanta Kępa, dr Władysław Witek, mgr Adam Jachimczyk i mgr Tomasz Chrząstek. Obecnie opiekunem koła jest dr Aleksandra Lubczyńska. W roku akademickim 2008/2009 koło zmieniło swoją nazwę na: Studenckie Koło Naukowe Bibliologów “Ex Libris”.

Pod kierunkiem dr. Czesława Erbera Koło Naukowe Bibliologów zorganizowało kilkanaście wystaw prezentujących małe formy graficzne i sztukę ludową Kielecczyzny. Zaprezentowano prace ponad 200 artystów. Do każdej wystawy sporządzano katalogi i plakaty. Działalność wystawienniczą prowadzono wspólnie z Wojewódzką Biblioteką Publiczną, Kołem Przyjaciół Biblioteki w Kielcach oraz oddziałem Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. W kręgu zainteresowań Koła znajduje się również problematyka obsługi bibliotecznej osób niepełnosprawnych. W ostatnim czasie studenci kierują swoją uwagę w stronę zagadnień prasoznawczych oraz technik pracy dziennikarskiej. Wyrazem zainteresowań dziennikarskich było również stworzenie w 1999 roku przez Koło Bibliologów  nieregularnika pt. “BiD-a”, który opisywał studencką codzienność Instytutu.

W 2003 roku powstało kolejne koło naukowe SKN Żurnalistów, którego opiekunem naukowym został dr Adam Jachimczyk, a następnie dr Jolanta Kępa-Mętrak. Pod jej opieką uruchomiono magazyn „Presik”, który ukazuje się nieprzerwanie od marca 2006 roku. Obecnie opiekę nad magazynem oraz Studenckim Kołem Naukowym „Presik” sprawują dr Judyta Perczak i mgr Mateusz Zapała. Więcej na temat historii i działalności kół naukowych można przeczytać na stronie Instytutu w zakładce Koła Naukowe. Na początku roku akademickiego 2010/2011 rozpoczęto prace nad uruchomieniem uczelnianego radia internetowego. Koordynatorem tych zadań została dr Jolanta Kępa-Mętrak. Studenckie Internetowe Radio FRASZKA rozpoczęło nadawanie 5 października 2015 roku. Audycji można słuchać pod adresem: http://radio.ujk.edu.pl:8000/RadioFraszka.

Instytut wydaje „Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy” (http://www.ujk.edu.pl/ibib/studia/) oraz czasopismo młodych pracowników nauki i wybitnych magistrantów „Infotezy” (http://www.ujk.edu.pl/infotezy/). Od marca 2006 roku w Instytucie wychodzi czasopismo redagowane przez studentów „Presik”. Studenci kierunku Dziennikarstwo i komunikacja społeczna udane próby swoich dziennikarskich umiejętności prezentują ponadto na łamach czterech pism, powstałych podczas zajęć z pracowni prasowej. Czasopisma studenckie w formie elektronicznej: „Pressja”, „Pryzmat”, „Okiem Studenta” i „Studencka” dostępne są na stronie internetowej Instytutu, gdzie można zapoznać się z ich zawartością treściową.

Długoletnim dyrektorem Instytutu był prof. zw. dr hab. Adam Massalski, którego w roku akademickim 1989/1990 zastąpiła dr Ewa Kubicka. Kolejnymi dyrektorami Instytutu byli: prof. dr hab. Mieczysław Adamczyk, prof. zw. dr hab. Urszula Jakubowska, prof. zw. dr hab. Tomasz Mielczarek, prof. zw. dr hab. Danuta Hombek, dr hab. prof. UJK Stanisław Adam Kondek, ponownie prof. zw. dr hab. Tomasz Mielczarek i od 2012 roku dr hab. prof. UJK Jolanta Chwastyk-Kowalczyk.

W czterdziestoletniej historii najpierw Zakładu, a następnie Instytutu pracowali w nim wybitni naukowcy m.in.: prof. Jan Baumgart, prof. Alina Wiercińska, prof. Bartłomiej Szyndler, prof. Stefan Nawrot, prof. Eligiusz Kozłowski, prof. Andrzej Notkowski, prof. Barbara Bieńkowska, prof. Jan Tomkowski, dr hab. prof. UJK  Stanisław Adam Kondek – współorganizator Zakładu Bibliotekoznawstwa. Instytut wspomagali swoją wiedzą i doświadczeniem również pracownicy naukowi Uniwersytetu Jagiellońskiego: prof. Jacek Wojciechowski i prof. Małgorzata Stolzman.

Instytut utrzymywał bliskie kontakty z Instytutem Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowo-Technicznej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, obecnie Uniwersytetem Pedagogicznym KEN. Ówczesny Dyrektor tego Instytutu prof. zw. dr hab. Jerzy Jarowiecki, służył radą i pomocą w sprawach nie tylko naukowych i dydaktycznych, ale także przy tworzeniu Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowo-Technicznej w Kielcach. Pracę naukową kieleckiej placówki wspierała także  Pracownia Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego XIX i XX wieku Polskiej Akademii Nauk pod kierownictwem prof. zw. dr hab. Jerzego Myślińskiego. Dzięki opiece naukowej profesorów Jarowieckiego i Myślińskiego powstało kilka doktoratów i habilitacji obecnych pracowników Instytutu.

Z Instytutem związani byli także „ludzie książki”: antykwariusze, pracownicy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i uczelnianej książnicy, a także lokalni dziennikarze, którzy swoją wiedzą i doświadczeniem wzbogacali zajęcia dydaktyczne wprowadzając studentów w arkana pracy bibliotekarskiej i dziennikarskiej.

whumInstytut Dziennikarstwa i Informacji wchodzi obecnie w skład Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego wraz z Instytutami: Filologii Polskiej, Filologii Obcych oraz Historii. Obecnie Instytut zatrudnia 2 profesorów, 3 doktorów habilitowanych – profesorów UJK, 3 doktorów habilitowanych, 10 doktorów, 2 starszych wykładowców oraz 3 pracowników administracyjnych. W skład Instytutu wchodzą obecnie 3 zakłady: Zakład Medioznawstwa, Zakład Dziennikarstwa oraz Zakład Historii Mediów, jak również Pracownia Informacji i Nowych Mediów. Badania naukowe prowadzone przez pracowników koncentrują się na dwóch dyscyplinach szczegółowych: informatologii i bibliologii oraz nauce o mediach.

Top